Οι ευτυχείς την φύσιν βεβηλούσι. Της λύπης είναι τέμενος η γη.
Αγνώστου πόνου δάκρυ στάζει η αυγή
αι ορφαναί εσπέραι αι χλωμαί πενθούσι·και ψάλλει θλιβερά η εκλεκτή ψυχή.
Ακούω στεναγμούς εν τοις ζεφύροις. Βλέπω παράπονον επί των ίων.
Αισθάνομαι του ρόδου αλγεινόν τον βίον·μυστηριώδους λύπης τους λειμώνας πλήρεις
κ' εντός του δάσους του πυκνού λυγμός ηχεί.
Κ.Π. Καβάφης
Η πανεπιστημιακή κοινότητα του Αριστοτελείου, όπως και όλη η Ελλάδα, συγκλονίστηκε από τις φοβερές καταστροφές που προκάλεσαν οι πυρκαγιές το φετινό καλοκαίρι. 75 συνολικά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ 2.700.000 στρέμματα γης στην Πελοπόννησο, την Εύβοια, το Πήλιο, την Κεφαλλονιά, τον Γράμμο, τα Πιέρια, την Πάρνηθα, την Πεντέλη, τον Υμηττό και άλλες περιοχές της χώρας έγιναν παρανάλωμα του πυρός, από το οποίο δεν γλύτωσε ούτε ο χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας και το ιερό τοπίο της.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κλίνοντας το γόνυ με ευλάβεια στους νεκρούς και στα νεκρά τοπία και συμπάσχοντας μαζί με τους νέους μετανάστες και πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, αντέδρασε άμεσα. Ξεκινώντας μία γιγαντιαία προσπάθεια για την επούλωση των πληγών που άφησε πίσω της η τεράστια αυτή καταστροφή, με απόφαση της Συγκλήτου του, ενέκρινε κατ’ αρχάς ένα κονδύλιο της τάξης των 200.000 € (από τους λογαριασμούς της Επιτροπής Ερευνών και της Εταιρίας γιά την αξιοποίηση και διαχείριση της περιουσίας του Α.Π.Θ.) και ‘υιοθέτησε’ έναν Δήμο του νομού Ηλείας, τον Δήμο Φιγαλείας, με απώτερο στόχο να συμβάλλει στην ανοικοδόμησή του, στην αποκατάσταση των παραγωγικών του υποδομών και στην επανάκτηση της συνοχής του βαριά τραυματισμένου κοινωνικού του ιστού.
Στο πνεύμα αυτό, κλιμάκιο πανεπιστημιακών δασκάλων με επικεφαλής τον Αντιπρύτανη κο Σ. Πανά και μέλη τους Ι. Θεριό (Γεωπονική Σχολή), Π. Στεφανίδη (Σχολή Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος), Γ. Αρσένο (Κτηνιατρική Σχολή), Χ. Αντωνόπουλο (Πολυτεχνική Σχολή-Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών) και Γ. Συνεφάκη (Πολυτεχνική Σχολή-Τμήμα Αρχιτεκτόνων), επισκέφθηκαν από τις 11 έως 13 Σεπτεμβρίου τον Δήμο Φιγαλείας και τον όμορο Δήμο Ανδρίτσαινας, ώστε να έχουν μία πρώτη εικόνα των καταστροφών και να συντονιστούν με τις τοπικές αρχές για τις αναγκαίες πρωτοβουλίες και τις άμεσες παρεμβάσεις.
Ο σημερινός καποδιστριακός Δήμος Φιγαλείας (περί τους 2.200 κατοίκους - συνένωση 8 οικισμών - βασικές παραγωγικές πηγές η γεωργία και η κτηνοτροφία) με έδρα την Φιγάλεια, η οποία υπήρξε κατά την αρχαιότητα μία από τις ισχυρότερες αρκαδικές πόλεις, κατάφερε να μην έχει απώλειες ως προς το κτιριακό του δυναμικό, χάρις στην αυτοθυσία των κατοίκων του. Απώλεσε όμως όλο σχεδόν το παραγωγικό κεφάλαιο του, το οποίο μειώθηκε κατά 300.000 ελαιόδενδρα, ενώ σχεδόν όλες οι στάνες και πολλές αγροικίες καταστράφηκαν. Οι ήδη υποβαθμισμένοι οικιστικοί πυρήνες του Δήμου περιβάλλονται πλέον από ένα Δαντικό τοπίο, με ορίζοντα μόνον τεράστιες εκτάσεις καμμένης γης.
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι και άγρια μέντα και έβγαζε η γης το πρώτο της κυκλάμινο,
τώρα χωριάτες παζαρεύουνε τσιμέντα και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Ν. Γκάτσος
Οι άμεσες ενέργειες του Α.Π.Θ. για την αποκατάσταση της πληγείσας περιοχής, κινούνται σε 5 άξονες :
1. Γεωτεχνικές παρεμβάσεις για την στήριξη των εδαφών των καμμένων δασών και ελαιώνων, ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν οι κατολισθήσεις από τις χειμερινές βροχοπτώσεις και να προστατευθούν οι οικισμοί και οι υποδομές τους.
2. Παρεμβάσεις για την ανασυγκρότηση και αποκατάσταση του γεωργοκτηνοτροφικού παραγωγικού κεφαλαίου, με προσφορά εξειδικευμένης τεχνογνωσίας από τα αντίστοιχα Τμήματα και Σχολές του.
3. Παρεμβάσεις για την ανασυγκρότηση και αποκατάσταση του κοινωνικού ιστού του Δήμου, με αποστολή ειδικών καθηγητών, για την ψυχολογική στήριξη των κατοίκων και κυρίως των παιδιών.
4. Παρεμβάσεις για την αποκατάσταση των εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και μορφωτικών υποδομών, με την εξυγίανση και αναμόρφωση του τραγικά εγκαταλελειμμένου κτιρίου του Γυμνασίου & Λυκείου της Φιγαλείας.
5. Συνολική θεώρηση των προβλημάτων της ευρύτερης περιοχής και αναπτυξιακές προτάσεις για την ανασυγκρότηση του και την ανάδειξη των φυσικών, ιστορικών και αρχαιολογικών του τόπων, με την εκπόνηση Ειδικών Χωροταξικών και Περιβαλλοντικών μελετών από το αντίστοιχο Τμήμα της Πολυτεχνικής Σχολής. Οι μελέτες αυτές θα έχουν ως στόχο, εκτός των άλλων, και την μελλοντική αποφυγή της συγγραφής δραματικών στίχων όπως του Ν. Γκάτσου.
Το πνεύμα της παρέμβασης του Α.Π.Θ. κινείται σε μία λογική, όχι μόνον της αποκατάστασης και της επούλωσης των πληγών, αλλά και της ταυτόχρονης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των κατοίκων πάνω στα ζητήματα της παραγωγικών τους δραστηριοτήτων. Ίσως αυτό να είναι και η σημαντικότερη παρακαταθήκη που θα μείνει γιά τις επερχόμενες γενεές και θα συμβάλλει ενεργά στην αναστροφή των τάσεων μετανάστευσης που υπήρχε ήδη και ενδέχεται να αυξηθεί μετά τις καταστροφές του Αυγούστου. Ήδη αρκετές από τις παραπάνω παρεμβάσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, χρηματοδοτούμενες από το Α.Π.Θ. και κινούνται σε αυτό το πνεύμα.
Εάν ο ρόλος ενός Πανεπιστημίου είναι να παράγει γνώση και να προωθεί την έρευνα και τις επιστήμες, ο ρόλος ενός Δημόσιου Πανεπιστημίου εμπεριέχει επιπλέον και μία ανεκτίμητη κοινωνική διάσταση : Να συμβάλλει στη διαρκή επαύξηση της κοινωνικής συνοχής, της κοινωνικής αρωγής και αλληλεγγύης και στην εξάλειψη των κοινωνικών, οικονομικών και μορφωτικών ανισοτήτων μεταξύ των πολιτών. Με τις παρεμβάσεις του αυτές στις πληγείσες περιοχές, το Α.Π.Θ. δεν κάνει τίποτε άλλο από το να πιστοποιεί ακόμη μία φορά ότι έχει απόλυτη συναίσθηση του ρόλου του ως του μεγαλύτερου δημόσιου ακαδημαϊκού ιδρύματος της Ελλάδας.
Γιώργος Συνεφάκης – Τμήμα Αρχιτεκτόνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου