Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΤΑΓΩΝ

Σαν σήμερα, πριν 69 χρόνια, στις 30 Οκτωβρίου 1944, απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τους Γερμανούς.Το 50^ο Σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ. με επικεφαλής τον Καπετάν Νικήτα (Κώστας Συννεφάκης), μπήκε εκ δυσμών στην πόλη μας και παρήλασε στη λεωφόρο Νίκης, μέσα σε ξέφρενους λαϊκούς πανηγυρισμούς.

Η επίσημη Πολιτεία σφυρίζει αδιάφορα, αρνούμενη να εντάξει αυτή την συμβολική ημέρα στους εορτασμούς 26-28 Οκτωβρίου. Θα φταίει μάλλον που το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν ήταν δωσίλογοι, γερμανοτσολιάδες  και ταγματασφαλίτες. Αναπόφευκτες οι συγκρίσεις της εποχής εκείνης με το σήμερα. Την ιστορία τη γράφει ο λαός τελικά, αλλά του τη διηγούνται άλλοι.

Ακολουθεί μία συνέντευξη του κ. Γιώργου Συνεφάκη πέρσι τέτοια εποχή στην δημοσιογράφο του ΑΜΠΕ Αγγέλα Φωτοπούλου, επ’ ευκαιρία των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης μας το 1912.

Εξήντα οκτώ χρόνια συμπληρώθηκαν από ημέρα που το 50^ο Σύνταγμα του Εθνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού με επικεφαλής τον Καπετάν Νικήτα (Κώστα Συνεφάκη) μπήκε στη Θεσσαλονίκη απελευθερώνοντάς την από τους Γερμανούς κατακτητές. Η περίφημη φωτογραφία του Καπετάν Νικήτα, στη λεωφόρο Νίκης, μπροστά στο άγαλμα του ναυάρχου Βότση, όπου δαφνοστεφανωμένος χαμογελά ευτυχισμένος, θα μείνει στην ιστορία ως το αποτύπωμα της ευτυχούς κατάληξης ενός τιτάνιου αγώνα εναντίον ενός κατακτητή που υπέταξε όλη την Ευρώπη. Η γοητεία της ιστορίας όμως, είναι ότι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, γείτονες της διπλανής πόρτας, έγιναν ήρωες, όταν πληγώθηκε το πατριωτικό τους φιλότιμο και καταπατήθηκε η πατριωτική τους αξιοπρέπεια από τους εισβολείς.

Το όνομά του Καπετάν Νικήτα το μνημονεύουν οι απόγονοί του αλλά και οι ελάχιστοι συναγωνιστές του που ακόμη ζουν. Ένας από αυτούς κι ο ανιψιός του καπετάν Νικήτα, ο πανεπιστημιακός Γιώργος Συνεφάκης αρχιτέκτονας-πολεοδόμος.

«Υπήρξε θρυλική μορφή της Αντίστασης, έχοντας στο ενεργητικό του πράξεις που ανάγκασαν ακόμη και το Γενικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής να το αναγνωρίσει. Τα σαμποτάζ που έκανε εναντίον των Γερμανών, αποκόπτοντας τις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης-Αθήνας, Κατερίνης-Λάρισας και Κατερίνης-Σαρανταπόρου, η κατάληψη της μεγάλης πυριτιδαποθήκης των Γερμανών στη Μόρνα Πιερίας, στο μεγάλο εργοστάσιο ξυλείας και πλήθος άλλων πολεμικών ενεργειών, τον κατέστησε θρυλικό εμψυχωτή του λαού της περιοχής Ολύμπου και τον μεγάλο καταζητούμενο των Γερμανών και των συνεργαζομένων με αυτούς ταγματασφαλιτών, παρακρατικών και γερμανοτσολιάδων» αφηγείται στο ΑΜΠΕ ο κ Συνεφάκης .

Ο Κωνσταντίνος Συνεφάκης γεννήθηκε το 1912 στο Λιβάδι Ελασσόνας και μόλις τελείωσε το Γυμνάσιο της  διορίστηκε υπάλληλος στην Αγροτική Τράπεζα. Με την έκρηξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου βρέθηκε να πολεμάει στην πρώτη γραμμή ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του πεζικού και προάχθηκε σε υπολοχαγό επ΄ανδραγαθεία. Ήταν από πρώτους αντάρτες που το Φεβρουάριο του 1943 βγήκαν στο βουνό, στο αρχηγείο του Ολύμπου και των Πιερίων. Στην αρχή ως διοικητής λόχου πήρε μέρος στη μάχη της Τάχνιστας ενάντια στους Γερμανούς τον Απρίλιο του 1943, ενώ τον Ιούνιο του ιδίου έτους, με μία μικρή δύναμη, κατέστρεψε τη σιδηροδρομική γραμμή από την Κατερίνη μέχρι τα Τέμπη. Εκτελώντας εντολές του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής κατέστρεψε τη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Αθήνας με αποτέλεσμα να διακοπεί η συγκοινωνία για δύο εβδομάδες. Το Σεπτέμβριο του 1943 ανέλαβε τη διοίκηση του 50^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ ως στρατιωτικός αρχηγός και στη συνέχεια ως καπετάνιος του, δίνοντας σκληρές μάχες κατά των Γερμανών. Ο Καπετάν Νικήτας είχε γίνει ο φόβος και το τρόμος των Γερμανών και των δωσίλογων στην περιοχή της Κατερίνης. Στις 20 Οκτωβρίου του 1944 με ένα τάγμα του Συντάγματός του πέρασε με καΐκια στη Χαλκιδική και μπήκε με τα τμήματα του 31^ου Συντάγματος στη Θεσσαλονίκη.

Το τέλος του απελευθερωτή της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς ήταν τραγικό.

«Η μεγάλη του προσφορά στην Εθνική Αντίσταση, από τα βουνά της Αλβανίας ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και μετά υπολοχαγός, έως την αρχηγία ως Καπετάνιος του 50^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στον Όλυμπο, «τιμήθηκε» με την δολοφονία του στις 23/3/1945 από παρακρατικούς και ταγματασφαλίτες στο Κεραμίδι Πιερίας, έξω από την Κατερίνη. Οι προδότες, που έγιναν ξαφνικά κυρίαρχοι του παιχνιδιού, δολοφόνησαν έναν μεγάλο πατριώτη. Ο Καπετάν Νικήτας, ο Κώστας Συννεφάκης, δολοφονήθηκε δύο φορές. Τη μία με φυσικό τρόπο από τους παρακρατικούς. Την άλλη από τις προγραφές της «επίσημης» γραφής της ιστορίας, είτε από την μεροληπτική γραφίδα αυτών που συνεργάστηκαν εκείνη την εποχή με τους κατακτητές, είτε από την επιλεκτική νωχέλεια και αδιαφορία των απογόνων τους. Ο Καπετάν Νικήτας όμως ζει. Ζει στις καρδιές αυτών που την ιστορία, είτε την έγραψαν σωστά, είτε τη διηγήθηκαν εκεί που πρέπει» προσθέτει ο κ Συνεφάκης.

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς δεν έχει ενσωματωθεί μέχρις σήμερα στο εορταστικό τριήμερο 26-28 Οκτωβρίου και σήμερα ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η 30^η Οκτωβρίου του 1944 είναι μια σημαντική ημερομηνία για την πόλη.

Μάλλον η επιλεκτική μνήμη της επίσημης πολιτείας προτιμά να μην εμπλέκει την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους το 1912 και το «ΟΧΙ» του 1940, με την απελευθέρωσή της από τους Γερμανούς το 1944. Προφανώς θα υπάρχει μία αξιολογική κλίμακα στις απελευθερώσεις, με αποτέλεσμα ελάχιστοι να γνωρίζουν την ημερομηνία 30/10/1944, την πιο σημαντική απελευθέρωση, δεδομένου ότι η 11^η Μεραρχία και το 50^ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, που μεταφέρθηκε με πλοιάρια από τις ακτές της Πιερίας, προστάτευσαν την πόλη από την καταστροφή του λιμανιού της, του υδραγωγείου της, των αποθηκών σιτηρών και των άλλων βασικών υποδομών της. Θα ήταν άκρως παιδευτικό για τη νεολαία μας να διδάσκεται το πώς απλοί άνθρωποι συνέβαλαν στην ανεξίτηλη γραφή της σύγχρονης ιστορίας του τόπου τους και της Ελλάδας. Είναι γοητευτικό το να ανακαλύπτει κανείς λαϊκά πρόσωπα, τα οποία δεν κάθισαν να δουν ως θεατές την ιστορία να περνάει από μπροστά τους, αλλά την χάραξαν δυναμικά, αφήνοντας το στίγμα τους. Και είναι εξ ίσου απογοητευτικό το να μπαίνουν και να αποκρύπτονται σκοπίμως πίσω από το παραβάν της «επίσημης» ιστορίας, μορφές λαϊκών ανθρώπων που μεγαλούργησαν εθνικά, αλλά είχαν την «ατυχία» να μην μείνουν απαθείς μπροστά στην εθνική πρόκληση του απελευθερωτικού αγώνα για μία αξιοπρεπή και ελεύθερη πατρίδα. Δυστυχώς την ιστορία την γράφει ο λαός με τους αγώνες του, αλλά του την διηγούνται άλλοι, προβάλλοντας μόνο ό,τι τους συμφέρει και καταδικάζοντας στην «επίσημη» λήθη και αφάνεια ηρωικές μορφές, ενοχλητικές για τα σχέδιά τους» καταλήγει ο κ Συνεφάκης

Α. Φωτοπούλου.