Καλή επιτυχία στα παιδιά που δίνουν Πανελλήνιες

Ετήσια τελετουργία

Tου Παντελη Μπουκαλα / 'ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ'

Ο τι διάβασαν, διάβασαν. Και ό, τι έμαθαν, έμαθαν. Αύριο πρωί θα κληθούν να λάβουν μέρος στην τελετουργία της ενηλικίωσής τους, να υπηρετήσουν με την αγωνία τους ένα διαβατήριο έθιμο που αλλάζει όνομα ή σύστημα κατά την κυβέρνηση ή τον υπουργό, διατηρεί όμως αναλλοίωτες τις «αξίες» του. Και κυριότατη «αξία» του, κληροδοτούμενη από γενιά σε γενιά, είναι να μη νοιάζεται για το τι θα μάθει όντως ο μαθητής (αυτό δεν ορίζει το όνομά του, ένας βαρύτατος τίτλος, για το πόση ουσία και χαρά θα του δώσει το αγώνισμα της μάθησης, αλλά για τις «τεχνικές επιβίωσης» που θα καταφέρει να αποστηθίσει. Οσο και αν κοπιάσουν οι καλοί καθηγητές (που υπάρχουν, κι ας σπεύδει να τους κατεδαφίσει ο λαϊκισμός, ο «υψηλός» κι ο «χαμηλός», των αρχόντων και των αρχομένων), όσο κι αν πολλά από τα ίδια τα παιδιά νιώθουν να πνίγονται από τον υποβιβασμό τους σε μηχανές, τελικά το άγχος συμμορφώνει και εξομοιώνει τους πάντες.

Αν αναζητούσαμε τη βαρύτερη απόδειξη της υποβάθμισης του σχολείου, μάλλον θα την εντοπίζαμε στο γεγονός ότι μετά το Πάσχα οι τάξεις της Γ΄ Λυκείου, στα δημόσια σχολεία, αδειάζουν. Τα μαθήματα συνεχίζονται βέβαια, για να κρατηθούν οι τύποι, αλλά ποια μαθήματα όταν από τα τριάντα παιδιά δεν δίνουν το «παρών» τους πάνω από τέσσερα ή πέντε κάθε μέρα, και όχι πάντοτε τα ίδια; Ολο τον χρόνο οι μαθητές μετρούν προσεκτικά τις απουσίες τους, ώστε στις μεταπασχαλινές εβδομάδες, καθ’ οδόν προς την «ώρα της κρίσης», να έχουν το περιθώριο να μην πατήσουν ούτε μία φορά το πόδι τους στο λύκειο και να τους περισσεύει χρόνος για τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα, όπου και θα τους εμφυτευθούν τα «κόλπα», οι «τεχνικές επιβίωσης». Χρόνια γίνεται αυτή η μαζική και σχεδόν νομιμοποιημένη κοπάνα, μέχρι στιγμής πάντως ουδείς από τους κατά τίτλο αρμόδιους ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από την κραυγαλέα απαξίωση του δημόσιου σχολείου, από τον μηδενισμό της σημασίας του στη συνείδηση των ίδιων των μαθητών.

Αλλά βέβαια οι μαθητές δεν υπάρχουν εν κενώ ούτε και μηδενίζουν το σχολείο τους παρωθημένοι απλώς από τον εφηβικό τους αυθορμητισμό. Επί τρία χρόνια, όσο κρατάει το λύκειο, διαβάζουν και ακούνε για τη «μεγάλη στιγμή της ζωής τους», για την «ώρα της κρίσης» και λοιπά μελοδραματικά. Ακόμα και αν στο βάθος της ψυχής τους ξέρουν ότι τίποτε από αυτά δεν στέκει, ότι η εξεταστική επιτυχία τους δεν σημαίνει ευτυχία, η δε ενδεχόμενη αποτυχία δεν συνιστά καταστροφή, και ότι η ζωή τους άλλο δεν θα ’ναι παρά μια αλυσίδα ατέλειωτη από «κρίσιμες στιγμές», το οικογενειακό, το κοινωνικό, το τηλεοπτικό περιβάλλον τα φορτώνουν με έναν σταυρό που δεν οφείλουν να τον σηκώσουν. Συμβολικά, κάθε χρόνο τέτοιο καιρό είναι σαν να δίνει εξετάσεις σύμπασα η ελληνική κοινωνία με αντιπροσώπους τους αγρίως στρεσαρισμένους εφήβους, που καλούνται να φορτωθούν όχι μόνο τα όνειρα των γονιών τους αλλά και τις αλλεπάλληλες αποτυχίες της πολιτείας. Εντάξει. Οσοι περάσουν, θα περάσουν. Αλλά για πού;